دستگاه بالانس چرخ وسیله‌ای می‌باشد که برای اتو سرویس‌ها و مراکز تعویض رینگ و لاستیک الزامی است. دستگاه بالانس برای بالانس کردن چرخ‌ها بکار می‌رود و باعث تراز کردن چرخ خودرو می‌شود. افرادی که دارای خودرو می‌باشند حتماً نام بالانس چرخ را شنیده‌اند و تا حدودی با آن آشنا می‌باشند. معمولاً این فرایند مکانیکی برای از بین‌بردن نوساناتی که باعث خراب شدن چرخ و به هم ریختگی محور چرخ می‌شود مورد استفاده قرار می‌گیرد در نتیجه باعث طولانی شدن عمر لاستیک می شود. معمولاً زمانی که قسمتی از وزن چرخ در گوشه‌ای بیشتر شود از بالانس خارج می‌شود. می‌توان گفت یکپارچه توزیع نشدن وزن چرخ باعث خارج شدن آن از حالت بالانس و خرابی چرخ می‌شود.
یکی از مهمترین چیز‌هایی که باید در مورد خودرو توجه شود متعادل بودن چرخ‌ها و بالانس بودن آنها است. معمولاً متعادل‌سازی چرخ‌ها در سرویس‌های دوره‌ای که انجام می‌گیرد باید مورد بررسی قرار گیرد. در صورت متعادل بودن چرخ‌ها دوام لاستیک نیز بیشتر خواهد شد. بنابراین برای اینکه خودرو و لاستیک‌ها عملکرد بهتری داشته باشند بالانس چرخ‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. به همین خاطر به تقسیم وزن خودرو و لاستیک‌ها به صورت یکسان در زمان حرکت کردن ماشین بالانس چرخ می‌گویند. بالانس کردن لاستیک‌ها باعث می‌شود تا هر چهار لاستیک زمانی که در جاده حرکت می‌کنند به صورت یکنواخت ساییده‌شوند و سواری راحتی را برای سرنشینان خود فراهم خواهد کرد.
زمان بالانس کردن چرخ‌ها
وزن خودرو‌های امروزی نسبت به خودرو‌های قدیمی سبک‌تر می‌باشد به همین خاطر در صورتی که چرخ‌ها بالانس نباشد سریعتر مشخص می‌شود. در خودرو‌های قدیمی به خاطر سنگین بودن خودرو لرزشی که از بالانس نبودن چرخ‌ها به وجود می‌آمد کمتر مشخص می‌شد. بنابراین فرد زمانی متوجه این موضوع می‌شد که چرخ‌ها کاملاً خراب شده‌بودند.
لرزش فرمان نشان دهنده این است که استهلاک نابرابری بین چرخ‌ها ایجاد شده‌است. در نتیجه چرخ‌های خودروی شما باید بصورت بالانس در بیایند. در بعضی مواقع پس از پنچرگیری نیز نیاز به بالانس کردن چرخ‌ها می‌باشد. باید به این نکته توجه کنید که در چه قسمتی از خودروی شما لرزش ایجاد می‌شود. با توجه به آن می‌توانید مشخص کنید که آیا چرخ‌های عقب به بالانس نیاز دارد یا چرخ‌های جلو. در صورت لرزش فرمان در هنگام رانندگی احتمالاً چرخ‌های جلو دچار مشکل شده‌است اما اگر این لرزش در قسمت صندلی باشد یعنی چرخ‌های عقب ماشین نیاز به بالانس چرخ دارد.
دستگاه بالانس چرخ چگونه کار می‌کند؟
برای نحوه کار با دستگاه بالانس چرخ، به مقاله آموزش کار با دستگاه بالانس مراجعه کنید. اما به صورت کلی در رابطه با چگونگی کار این دستگاه، چند توضیح مختصر داده شده است.
- برای کار با دستگاه بالانس چرخ ابتدا آن را به برق شهری وصل کرده و دکمه آن را فشار می‌دهند. رینگ لاستیک را بر روی محور دستگاه بالانس چرخ گذاشته‌و با توجه به اندازه رینگ و لاستیک سایز کونیک را انتخاب می‌کنند. سپس اهرم پاپیونی دستگاه را بر روی آن قرار می‌دهند و آن را قفل می‌کنند.
- معمولاً در دستگاه بالانس چرخ سه پارامتر وجود دارد که به وسیله حروف انگلیسی مشخص می‌شود. اولین پارامتر پارامتر F نام دارد که نام دیگر آن فاصله خروجی محور دستگاه چرخ است. این پارامتر فاصله رینگ تا محور دستگاه را مشخص می‌کند.
- پارامتر بعدی پارامترC است که در ناحیه نمایشگر آن را به صورت outside تنظیم می‌کنند. این پارامتر بیان‌کننده قطر دهنه رینگ است.
- پارامتر آخر که به آن opt می‌گویند اندازه سایز رینگ می‌باشد. پس از تنظیم این قسمت کلید شروع بالانس را فشار می‌دهند. دستگاهی که وظیفه چرخش رینگ و لاستیک را به عهده دارد دو عدد در قسمت inside و outside به ما نشان می‌دهد که قسمت outside قسمت بیرونی رینگ و inside قسمت داخلی رینگ می‌باشد. پس از آن سرب‌ها که بستگی دارد به اینکه آیا قسمت بیرونی نیازمند آن است یا قسمت درونی زده‌می‌شود و سپس دکمه استارت زده‌شده و عدد صفر نمایان می‌گردد و چرخ‌ها بالانس می‌شوند.
انواع مدل‌های دستگاه بالانس چرخ
دستگاه چرخ در مدل‌های مختلفی وجود دارد که در زیر به توضیح برخی از آنها می‌پردازیم.
1. بالانس چرخ دیجیتال
در این دستگاه عملیات بالانس بوسیله کلید‌هایی که بر روی دستگاه قرار گرفته‌است انجام می‌گیرد. پارامتر‌ها از طریق نمایشگر دیجیتال نمایش داده‌می‌شود. دستگاه بالانس چرخ دیجیتال بخاطر وجود دینام تقویت‌شده می‌تواند بالانس چرخ همه ماشین‌ها را با دقت زیاد انجام دهد.
2. بالانس چرخ تلویزیونی
در این دستگاه انجام عملیات به وسیله کلید‌هایی که بر روی دستگاه قرار گرفته است انجام می‌پذیرد و پارامتر‌ها بر روی تلویزیون نمایش داده‌می‌شود. بالانس چرخ تلویزیونی الکتروموتور تقویت‌شده دارد و می‌تواند بالانس همه ماشین‌های سواری و شاسی را با دقت بالا انجام دهد.
3. بالانس چرخ LED دار
این بالانس چرخ به گونه‌ای است که انجام عملیات بالانس به وسیله کلید‌های روی دستگاه انجام می‌پذیرند. سپس پارامتر‌ها بر روی LED دستگاه نمایش داده‌می‌شود. بالانس چرخی ال‌ای دی دار هم مانند بقیه بالانس چرخ‌های دیجیتالی تلویزیونی دینام تقویت‌شده دارد و می‌تواند بالانس چرخ همه خودرو‌ها را با دقت بالا انجام دهند.
4. بالانس چرخ لیزری
عمل این بالانس چرخ شبیه نوع ال‌ای دی دار می‌باشد. تفاوت این ۲ در این است که بخشی که برای اندازه‌گیری چرخ تا دستگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد لیزری می‌باشد و با قرار گرفتن چرخ بر روی محور دستگاه قادر به نشان‌دادن فاصله و پارامتر بر روی صفحه نمایشگر به صورت اتوماتیک می‌باشد.
5. دستگاه بالانس نیمه سنگین
نام‌های دیگر این دستگاه بالانس کامیونی، بالانس چرخ اتوبوس می‌باشد.
6. دستگاه بالانس در جا
این دستگاه متحرک است و بالانس متحرک یا بالانس جلوبندی هم نامیده‌می‌شود.
دستگاههای بالانس تایر اتوماتیک، تجهیزات اساسی در صنعت خودرو، به طور ویژه برای تعمیرکاران و فروشندگان رینگ و لاستیک اهمیت دارند. بالانس چرخ سبک و سواری، به‌عنوان دستگاه اصلی آنها، وظیفه تنظیم و توازن وزن لاستیک‌ها و رینگ‌ها را برعهده دارد. این فرآیند به توزیع یکنواخت وزن خودرو بر روی لاستیک‌ها با استفاده از وزنه و سرب بالانس انجام می‌شود که در نتیجه، ساییدگی یکنواخت در همه چهار چرخ ایجاد می‌گردد. این دستگاهها با ارائه تنظیمات دقیق و قیمت مناسب، جزء ابزارهای حیاتی تعمیرکاران خودرو و فروشندگان لاستیک و رینگ محسوب می‌شوند. در بازار ایران، دستگاه های بالانس چرخ با عناوین مختلف مانند بالانس چرخ کامپیوتری، بالانس چرخ دیجیتال و بالانس تایر لیزری، با بهترین قیمت‌ها معرفی و شناخته می‌شوند.
بالانس چرخ خودرو چیست؟
منظور از بالانس چرخ تقسیم یکنواخت وزن خودرو و لاستیک در هنگام کار می‌باشد که باعث می‌شود تا هر چهار لاستیک سایش یکسانی در سطح جاده داشته باشند و سواری خوبی را برای خودرو و سرنشینان ایجاد کنند.
انواع بالانس چرخ
بالانس چرخ به دو روش استاتیکی و پویا یا در جا انجام می‌گیرد.
در روش ایستاده یا استاتیکی چرخ روی یک محور افقی که توانایی گردش دارد می‌نشیند. در صورت بالانس نبودن چرخ قسمت سنگین‌تر به سمت پایین کشیده می‌شود. تکنیسین با قرار دادن یک وزنه مناسب در نقطه مقابل که بالای رینگ می‌باشد عدم توازن را درست می‌کند. در اینجا با تجربه بودن تکنیسین بسیار مهم است زیرا باید وزنه درست انتخاب شود و برای بالانس چرخ در مکان مناسبی قرار گیرد.
بالانس درجا، بالانس کامپیوتری یا بالانس روکار و بالانس دیجیتال هم نامیده می‌شود. در این بالانس نیازی به باز کردن چرخ‌های ماشین نیست. روش کار به این صورت است که ابتدا دستگاه بالانس چرخ درجا روشن شده و بعد از آن جک در قسمت جلوی ماشین برای بالانس چرخ جلو گذاشته می‌شود. اکنون ماشین روشن شده و راننده گاز می‌دهد. زمانی که سرعت به ۸۰ تا ۹۰ کیلومتر رسید به کمک دستگاه مکان نصب وزنه سربی معلوم می‌گردد. بعد از آن دستگاه به عقب رفته و ماشین خاموش می‌شود. زمانی که حرکت چرخ متوقف شد مکان نصب وزنه را که مشخص کردند در موقعیت ساعت ۱۲ می‌گذارند. بعد از آن وزنه به رینگ می‌چسبد. برای چرخ‌های عقب ماشین این بالانس بصورت تجربی انجام می‌گیرد.
عوارض بالانس نکردن چرخ خودرو
- دیرتر عمل کردن ترمز
- ریسک بالای سر خوردن در مسیر‌های لغزنده
- بالا رفتن لاستیک سابی
- افزایش مصرف سوخت
- کم شدن عمر مفید قطعات
- خراب شدن فنر‌های خودرو
- ترمزگیری و شتاب ضعیف
قطعات دستگاه بالانس چرخ خودرو و کاربردهای آنها
- سوییچ اصلی: روشن و خاموش کردن دستگاه.
- کابل برق: ارتباط با منبع تغذیه برق.
- محفظه نگهداری وزنه‌های سربی: نگهداری وزنه‌ها برای تعادل چرخ.
- صفحه کنترل: کنترل و تنظیم پارامترهای دستگاه.
- نمایشگر: نمایش اطلاعات و تنظیمات به کاربر.
- حفاظ چرخ: جلوگیری از خطرات در حین بالانس چرخ.
- گیج اتوماتیک: اندازه‌گیری نیروهای چرخ.
- آداپتور: اتصال به سیستم بالانس.
- پدال ترمز: متوقف کردن چرخ جهت بالانس.
- منبع پنوماتیک: تامین هوا برای انجام عملیات.
- کابل صفحه کلید: اتصال کلید‌ها به صفحه کنترل.
- چکش سرب: نصب و حذف وزنه‌ها.
- خط کش عرضی رینگ: مشخص کردن موقعیت وزنه.
- کونیک‌های فلنج: اتصال چرخ به دستگاه.
- گیج مخصوص رینگ آلومینیومی: اندازه‌گیری خصوصیت‌های رینگ.
نگاهی اجمالی به دستگاه بالانس چرخ
بالانس بودن چرخ‌های ماشین در هنگام رانندگی بسیار مهم می‌باشد زیرا برای اینکه بتوانیم رانندگی بدون لرزش و راحتی را داشته باشیم باید چرخ‌های ماشین بالانس باشند. همچنین بالانس کردن چرخ‌ها باعث می‌شود تا عمر لاستیک‌ها نیز بیشتر شود چون اینکار مانع لاستیک‌سابی می‌شود. دستگاه بالانس چرخ جزو تجهیزات آپاراتی سنگین می‌باشد و انواع مختلفی دارد که وظیفه بالانس کردن چرخ‌های ماشین‌ها را بر عهده دارد.
