باد نیتروژن، به‌عنوان گازی خالص و پایدار، جایگزینی عالی برای هوای معمولی در لاستیک خودروها محسوب می‌شود. درحالی‌که هوای معمولی شامل ۷۸ درصد نیتروژن، ۲۱ درصد اکسیژن و ۱ درصد گازهای دیگر است، باد نیتروژن تقریباً از ۹۵ تا ۹۹ درصد از نیتروژن تشکیل شده است. باد نیتروژن دارای ویژگی‌های خاصی همچون کاهش نفوذپذیری و مقاومت در برابر تغییرات دما، آن را به گزینه‌ای خوب برای استفاده در لاستیک‌ها بجای باد معمولی تبدیل کرده است. این گاز به دلیل عدم واکنش‌پذیری بالا و نبود رطوبت در آن، می‌تواند فشار لاستیک‌ها را برای مدت طولانی‌تری ثابت نگه دارد و از فرسوده‌شدن آنها جلوگیری کند.
در سال‌های اخیر، استفاده از باد نیتروژن در لاستیک خودروها به دلیل مزایای متعدد آن همچون کاهش مصرف سوخت، افزایش عمر لاستیک موردتوجه بسیاری از رانندگان و متخصصان صنعت خودرو قرار گرفته است. در این مقاله از بازرگانی افضلی قصد داریم تا به بررسی مزایا و معایب باد نیتروژن بپردازیم و دیدگاهی جامعی در مورد این گاز در اختیار خوانندگان عزیز قرار دهیم.
مزایا و فواید استفاده از گاز نیتروژن
۱. پایداری بیشتر فشار باد
مولکول‌های نیتروژن به طور طبیعی بزرگ‌تر و سنگین‌تر از مولکول‌های اکسیژن هستند. این ویژگی فیزیکی باعث می‌شود که مولکول‌های نیتروژن با سرعت کمتری از دیواره تایر خارج شوند و این امر موجب می‌شود که فشار باد درون تایر برای مدت طولانی‌تری ثابت بماند. نتیجه این پایداری در فشار باد، کاهش نیاز به تنظیم مکرر آن است. درحالی‌که لاستیک‌های پر شده با هوای معمولی به طور مداوم نیاز به بررسی و تنظیم فشار دارند، لاستیک‌های پر شده با نیتروژن معمولاً نیاز کمتری به این کار دارند.
۲. کاهش اکسیداسیون و پوسیدگی لاستیک
اکسیداسیون یک فرایند شیمیایی است که به دلیل وجود اکسیژن در محیط به وجود می‌آید که موجب تخریب و پوسیدگی مواد لاستیکی می‌شود. در لاستیک‌های خودرو، اکسیژن موجود در هوا می‌تواند به‌تدریج به ساختار لاستیک نفوذ کرده و باعث اکسیدشدن مواد اولیه آن شود. این فرایند به‌مرورزمان باعث فرسوده‌شدن لاستیک‌ها می‌شود و عمر مفید آن را نیز به طرز قابل‌توجهی کاهش می‌دهد. استفاده از باد نیتروژن به‌عنوان جایگزینی برای باد معمولی در پر کردن لاستیک‌ها، به دلیل خلوص بالا و عدم وجود اکسیژن، می‌تواند از این فرایند اکسیداسیون جلوگیری کند. نیتروژن یک گاز بی‌اثر است که در مقایسه با اکسیژن، واکنش‌پذیری کمتری دارد و این ویژگی باعث حفظ ساختار لاستیک می‌شود. با کاهش میزان اکسیژن در داخل تایر، احتمال پوسیدگی و تخریب لاستیک به حداقل می‌رسد و این امر موجب افزایش طول عمر تایرها می‌شود.
۳. عملکرد بهتر در شرایط دمایی شدید (گرما و سرما)
یکی از ویژگی‌های بارز باد نیتروژن این است که کمتر به تغییرات دما حساس است و فشار آن با افزایش یا کاهش دما به طور قابل‌توجهی تغییر نمی‌کند. این پایداری در فشار به‌ویژه در شرایط آب‌وهوایی بسیار گرم یا سرد اهمیت دارد، زیرا نوسانات دما می‌تواند تأثیرات منفی بر عملکرد لاستیک‌ها داشته باشد. درحالی‌که هوای معمولی که شامل اکسیژن و رطوبت است، تحت‌تأثیر تغییرات دما منبسط یا منقبض می‌شود و این امر می‌تواند منجر به نوسانات فشار ناخواسته شود، نیتروژن به دلیل ساختار مولکولی بزرگ‌تر و غیر قابل‌اشتعال خود، رفتار یکنواخت‌تری را در این شرایط نشان می‌دهد. با حفظ فشار مناسب لاستیک‌ها در دماهای مختلف، خطر ترکیدن لاستیک و سایش آن کمتر می‌شود.
مطلب پیشنهادی: همه چیز راجع به دستگاه نیتروژن ساز
۴. کاهش زنگ‌زدگی و خوردگی رینگ‌ها
یکی از مزایای مهم استفاده از باد نیتروژن در لاستیک‌های خودرو کاهش زنگ‌زدگی و خوردگی رینگ‌های فلزی است. این موضوع به‌ویژه در شرایطی که لاستیک‌ها تحت‌تأثیر رطوبت قرار می‌گیرند، اهمیت پیدا می‌کند. هوای معمولی حاوی رطوبت است؛ اما نیتروژن به‌عنوان یک گاز خالص و بی‌اثر، فاقد رطوبت بوده و این ویژگی به طور قابل‌توجهی خطر زنگ‌زدگی و خوردگی رینگ‌های فلزی را کاهش می‌دهد. رینگ‌های فلزی لاستیک‌ها معمولاً در معرض شرایط جوی مختلف قرار دارند و وجود رطوبت در داخل لاستیک می‌تواند منجر به ایجاد زنگ‌زدگی و خوردگی شود.
این فرایند نه‌تنها به آسیب‌دیدن رینگ‌ها منجر می‌شود، بلکه می‌تواند بر عملکرد کلی لاستیک و امنیت خودرو در هنگام رانندگی نیز تأثیر منفی بگذارد. این ویژگی به‌ویژه برای افرادی که در مناطق مرطوب یا بارانی زندگی می‌کنند، بسیار حائز اهمیت است.
۵. افزایش کیفیت سواری و راحتی خودرو
هنگامی که لاستیک‌ها با نیتروژن پر می‌شوند، فشار آنها به طور مؤثری ثابت می‌ماند و این موضوع باعث کاهش نوسانات فشار و لرزش‌های ناخواسته در حین رانندگی می‌شود. این یکنواختی فشار باد باعث کاهش لرزش تایر می‌شود و در نتیجه، تجربه رانندگی نرم‌تر و راحت‌تری را برای راننده و سرنشینان فراهم می‌آورد. زمانی که فشار لاستیک‌ها در سطح مناسب و ثابت نگه داشته شود، تماس لاستیک با جاده بهینه‌تر می‌شود و این امر موجب بهبود کنترل خودرو و کاهش خستگی راننده در سفرهای طولانی می‌گردد. علاوه بر این، کیفیت سواری بهتر به معنای کاهش صداهای اضافی ناشی از نوسانات و لرزش‌ها است که این موضوع نیز باعث افزایش راحتی سرنشینان می‌شود.
۶. کاهش مصرف سوخت به دلیل کاهش مقاومت تایر
مقاومت غلتشی به نیرویی اطلاق می‌شود که در اثر تماس تایر با سطح جاده ایجاد می‌شود و بر توانایی خودرو برای حرکت تأثیر می‌گذارد. هرچه مقاومت غلتشی کمتر باشد، خودرو نیاز به انرژی کمتری برای حرکت دارد و این امر به کاهش مصرف سوخت کمک می‌کند. با حفظ فشار باد در سطح مناسب، لاستیک‌ها بهتر می‌توانند با سطح جاده هماهنگ شوند و در نتیجه، انرژی کمتری برای غلبه بر مقاومت غلتشی صرف می‌شود. کاهش مصرف سوخت نه‌تنها منجر به صرفه‌جویی اقتصادی برای رانندگان می‌شود، بلکه تأثیرات مثبت زیست‌محیطی نیز دارد. با کاهش مصرف سوخت، انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز کاهش می‌یابد و این موضوع به حفظ محیط‌زیست کمک خواهد کرد.
مطلب پیشنهادی: انواع دستگاه نیتروژن ساز
۷. کاهش خطر ترکیدن تایر
فشار پایدار نیتروژن به طور مؤثری از افزایش بیش از حد فشار تایر جلوگیری می‌کند. هنگامی که لاستیک‌ها تحت‌تأثیر گرما قرار می‌گیرند، معمولاً فشار داخلی آنها افزایش می‌یابد. این افزایش فشار می‌تواند منجر به ترکیدن تایر شود، به‌ویژه اگر لاستیک‌ها در وضعیت نامناسبی قرار داشته باشند یا بار زیادی را حمل کنند. نیتروژن به دلیل ویژگی‌های خاص خود، مانند عدم واکنش‌پذیری و اندازه بزرگ‌تر مولکولی، فشار را در داخل لاستیک‌ها بهتر حفظ می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که نیتروژن کمتر تحت‌تأثیر تغییرات دما قرار گیرد و ازاین‌رو، احتمال نوسانات ناخواسته فشار را کاهش دهد.
معایب و محدودیت‌های استفاده از گاز نیتروژن
۱. هزینه بالاتر نسبت به باد معمولی
پر کردن تایر با گاز نیتروژن نیازمند تجهیزات خاص و فرایندهای ویژه‌ای است که این موارد می‌توانند هزینه‌های اضافی را به همراه داشته باشند. برای مثال، برای تولید و ذخیره‌سازی نیتروژن خالص، به دستگاه‌هایی مانند نیتروژن سازها یا سیلندرهای تحت‌فشار نیاز است که این تجهیزات معمولاً هزینه‌بر هستند. علاوه بر این، بسیاری از مراکز خدمات خودرو که خدمات پر کردن لاستیک با باد نیتروژن را ارائه می‌دهند، قطعاً هزینه بیشتری نسبت به خدمات معمولی دارند. برای برخی افراد، هزینه اضافی برای پر کردن تایرها با نیتروژن شاید توجیه‌پذیر نباشد و آنها ترجیح دهند از باد معمولی استفاده کنند.
۲.دسترسی محدود به تجهیزات پر کردن گاز نیتروژن
یکی از چالش‌های مهم در استفاده از باد نیتروژن برای پر کردن لاستیک‌های خودرو دسترسی محدود به تجهیزات پر کردن گاز نیتروژن است. درحالی‌که این فناوری به طور فزاینده‌ای در بیشتر مراکز خدمات خودرو و تعمیرگاه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد، اما هنوز هم بسیاری از مناطق، به‌ویژه شهرستان‌های کوچک و مناطق دورافتاده، فاقد مراکز ارائه‌دهنده خدمات باد نیتروژن هستند. این امر می‌تواند باعث شود که برخی از رانندگان به‌جای استفاده از نیتروژن، به باد معمولی روی‌آورند، زیرا این گزینه معمولاً دردسترس‌تر و آسان‌تر است.
۳. تأثیر مثبت ناچیز برای استفاده‌های عمومی
در شرایط عادی رانندگی، تفاوت در عملکرد لاستیک‌ها با استفاده از نیتروژن و باد معمولی به‌اندازه‌ای نیست که به‌وضوح حس شود. این ویژگی بیشتر در خودروهای مسابقه‌ای یا سنگین که نیاز به حفظ فشار دقیق و عملکرد بهینه دارند، اهمیت پیدا می‌کند. در این نوع خودروها، نیتروژن می‌تواند باعث بهبود کنترل و کاهش خطرات ناشی از نوسانات فشار شود. اما برای رانندگان عادی که در شرایط جاده‌ای معمولی رانندگی می‌کنند، مزایای نیتروژن ممکن است به‌اندازه‌ای نباشد که هزینه و زحمت اضافی آن را توجیه کند.
۴.نیاز به نگهداری و بررسی دوره‌ای تخصصی
تغییرات دما، بار خودرو و شرایط جاده می‌توانند بر فشار داخلی تایر تأثیر بگذارند و در نتیجه، بررسی دوره‌ای فشار تایرها همچنان ضروری است. این فرایند نیازمند تجربه و تخصص است، زیرا رانندگان باید بتوانند فشار مناسب را تشخیص دهند و در صورت نیاز، تنظیمات لازم را انجام دهند. همچنین، در برخی موارد، ممکن است نیاز به تعویض یا تعمیر لاستیک‌ها باشد که این امر نیز به دانش فنی و آگاهی از وضعیت لاستیک‌ها بستگی دارد.
۵. زمان‌بر بودن فرایند پر کردن تایر
پر کردن لاستیک‌ها با باد معمولی به‌سرعت انجام می‌شود، اما فرایند پر کردن لاستیک‌ها با باد نیتروژن شامل مراحل اضافی است که برای حذف رطوبت و گازهای غیرضروری سیستم‌های خاصی طراحی شده‌اند. دستگاه‌های نیتروژن ساز باید نیتروژن خالص و بدون آلودگی به داخل لاستیک‌ها وارد کنند که این امر نیاز به زمان بیشتری دارد. علاوه بر این، در برخی مراکز خدمات، ممکن است تعداد محدودی از دستگاه‌ها برای پر کردن نیتروژن وجود داشته باشد که می‌تواند منجر به صف‌های طولانی‌تر و زمان انتظار بیشتر برای مشتریان شود.
۶. محدودیت استفاده برای خودروهای شخصی
استفاده از باد نیتروژن برای پر کردن تایرها به طور خاص برای خودروهای مسابقه‌ای، هواپیماها و ماشین‌های حمل‌ونقل سنگین مناسب‌تر است، زیرا رانندگان در این موارد نیاز به حفظ فشار دقیق و عملکرد بهینه در شرایط سخت و متغیر دارند. در مقابل، برای خودروهای شخصی و معمولی، مزایای نیتروژن به‌اندازه‌ای نیست که صرفه اقتصادی آن را توجیه کند. هزینه‌های اضافی و محدودیت‌های دسترسی به تجهیزات پر کردن نیتروژن می‌تواند باعث شود که رانندگان عادی ترجیح دهند از باد معمولی استفاده کنند که در بسیاری از شرایط کافی و مناسب است.
۷. عدم کاهش کامل نیاز به نگهداری
استفاده از باد نیتروژن در پر کردن تایرها، هرچند که به حفظ فشار پایدار و کاهش نوسانات کمک می‌کند، نیاز به تنظیم فشار و سرویس تایر را کاملاً حذف نمی‌کند. رانندگان باید همچنان به طور منظم تایرها را بررسی کنند. تغییرات دما، بار خودرو و شرایط جاده می‌توانند بر فشار داخلی تایر تأثیر بگذارند، بنابراین نظارت دوره‌ای بر فشار و وضعیت لاستیک‌ها برای حفظ ایمنی و عملکرد بهتر خودرو ضروری است.
آیا باد نیتروژن برای همه فصول مناسب است؟
باد نیتروژن برای استفاده در تمامی فصول مناسب است و عملکرد آن در تابستان و زمستان به طور خاص قابل‌توجه است. در تابستان نیتروژن به دلیل پایداری بالای خود، از افزایش بیش از حد فشار تایر جلوگیری می‌کند و این امر به کاهش گرمای تایر و از ترکیدگی آن جلوگیری می‌کند. در زمستان، نیتروژن به دلیل عدم تأثیرپذیری زیاد از تغییرات دما، از نوسانات شدید فشار در هوای سرد جلوگیری می‌کند.
نکات مهم قبل از استفاده از باد نیتروژن
قبل از استفاده از باد نیتروژن در لاستیک‌های خودرو، چند نکته مهم وجود دارد که باید به آنها توجه کنید. زمان مناسب برای تعویض باد نیتروژن معمولاً مشابه باد معمولی است و رانندگان باید به طور منظم فشار تایرها را بررسی کنند. همچنین، لازم است این مسئله را به‌خوبی بررسی کنید که آیا استفاده از نیتروژن در خودروهای عادی توجیه اقتصادی دارد یا خیر؛ زیرا هزینه‌های پر کردن و نگهداری نیتروژن برای برخی از رانندگان به‌صرفه نیست. به‌علاوه، دسترسی محدود به تجهیزات مخصوص برای پر کردن لاستیک‌ها با باد نیتروژن نیز می‌تواند بر تصمیم‌گیری تأثیر بگذارد.
نتیجه‌گیری
بامطالعه کامل این مقاله به این نتیجه رسیدیم که استفاده از باد نیتروژن در لاستیک‌های خودرو دارای مزیت‌های خوبی همچون پایدار بودن بیشتر فشار تایرها، کاهش اکسیداسیون، بهترشدن عملکرد تایرها در شرایط دمایی مختلف و کاهش خطر ترکیدن تایر است. بااین‌حال استفاده از باد نیتروژن معایبی نیز دارد، از جمله بالابودن هزینه آن نسبت به باد معمولی، دسترسی محدود به تجهیزات پر کردن و نیاز به نگهداری و بررسی دوره‌ای تایرها است. به‌طورکلی، استفاده از باد نیتروژن برای خودروهای مسابقه‌ای، هواپیماها و ماشین‌های حمل‌ونقل سنگین بسیار مناسب‌تر از خودروهای شخصی است؛ چون استفاده آن برای خودروهای شخصی صرفه اقتصادی ندارد. رانندگان باید باتوجه‌به نوع خودرو و نوع استفاده از آن، شرایط جوی و نیازهای خود تصمیم‌گیری بگیرند که آیا استفاده از باد نیتروژن برای آنها مناسب است یا خیر.
